Vorige zomer telde ons land maar liefst drie hittegolven, eind juli werden toen zelfs recordtemperaturen van meer dan 40 graden opgetekend. Dit jaar was de maand juli frisser dan gemiddeld, maar deze week zullen we, als de voorspellingen kloppen, de eerste hittegolf van 2020 meemaken.
Woensdag verwacht het KMI meer dan 25 graden en tegen donderdag al 30 graden of meer. Vooral zaterdag zou een tropisch warme dag kunnen worden, met 35 graden in de schaduw. Zondag en de daaropvolgende dagen wordt niet meteen veel afkoeling verwacht, waarmee de voorwaarden voor een hittegolf zijn vervuld. Ook regen lijkt niet meteen in aantocht. Zo kan 2020 het zesde jaar op rij worden dat er zich een hittegolf voordoet in ons land.
Waar komt deze hittegolf dan vandaan? ‘Warme lucht komt altijd uit het zuiden’, zegt weerman David Dehenauw. De volgende dagen krijgt ons land dan ook warme lucht uit Frankrijk en Spanje aangevoerd. Op dit moment is er een hogedrukgebied in Centraal-Europa, België ligt aan de westelijke flank ervan.
De lucht zal ook extra warm zijn, omdat de bodem droog is. ‘De warmte wordt normaal gezien verdeeld tussen de verdamping van de grond, en de opwarming ervan’, legt Dehenauw uit. ‘Maar hoe minder water er in de bodem zit, hoe sneller de bodem opwarmt. De lucht die in contact komt met de bodem warmt dan ook sneller op.’
Zo’n hitte is niet goed voor de gezondheid, en kan uitdroging, krampen of zelfs een hitteslag veroorzaken. De Intergewestelijke Cel voor het Leefmilieu (Ircel) heeft de waarschuwingsfase van het ozon- en hitteplan geactiveerd. Zon en hoge temperaturen, in combinatie met luchtvervuiling, kunnen de ozonconcentraties doen toenemen. Daarbij wordt afgeraden om zware inspanningen te doen, zoals sporten in de buitenlucht. Het komt erop aan voldoende te drinken, jezelf en je huis koel te houden, en te verzekeren dat ook kinderen of ouderen in de omgeving voldoende drinken en koelte vinden.
Volgens het Agentschap Zorg en Gezondheid is er dit jaar sowieso extra aandacht nodig voor personen die verzwakt zijn door het nieuwe coronavirus. Zij kunnen extra kwetsbaar zijn voor warmtegerelateerde ziekten. Omgekeerd zijn personen met hittestress dan weer extra kwetsbaar voor covid-19.
De hitte is geen goed nieuws voor de grondwaterstanden in ons land, die al laag staan op veel plaatsen in Vlaanderen, doordat er de afgelopen jaren te weinig regen is gevallen. Vierhonderd liter op drie jaar tijd om precies te zijn, zegt Dehenauw. Dat haal je niet snel meer in, zelfs als het een nat najaar zou worden.
Droogte in België
In onderstaande grafiek wordt de evolutie van de eventuele droogte of het neerslagoverschot weergegeven in de tijd. De rode lijn geeft weer hoe de totale neerslaghoeveelheid van de laatste 90 dagen zich verhoudt (in percent) ten opzichte van de klimatologisch normale waarde. Het gaat om een gemiddelde voor de ganse oppervlakte van België. De groene en blauwe lijnen zijn respectievelijk: de evolutie van de natste periode van 90 dagen op dezelfde datum en van de droogste periode van 90 dagen op dezelfde datum.
Op de kaartjes hieronder wordt getoond hoe de huidige en de voorspelde droogte-index zich ruimtelijk manifesteert. Er wordt gebruik gemaakt van een genormaliseerde index van de gecumuleerde neerslag van de afgelopen 90 dagen (SPI-3). De gebruikte klassen "nat / droog", "zeer droog / zeer nat" en "extreem nat / extreem droog" zijn opgesteld in verhouding tot een klimatologische referentieperiode van 1981 tot 2010 en komen respectievelijk overeen met terugkeerperiodes van 10 tot 30 jaar, 30 tot 50 jaar en meer dan 50 jaar. Voor de voorspelling wordt gebruik gemaakt van de gecumuleerde neerslag van de afgelopen 80 dagen en van de voorspelling van de gecumuleerde neerslag voor de komende 10 dagen. De voorspellingen komen van het Europese weermodel van het ECMWF.
