Landbouwministers kritisch op EU-afbouwplan gewasbescherming

Een grote groep landbouwministers vindt dat de rekenmethode - 'iedereen de helft minder' - oneerlijk uitpakt voor landen die hun middelengebruik al veel hebben verminderd of al heel weinig gebruiken. De aangeboden versoepeling ('EU-gemiddeld min-35 procent') helpt de landbouwers in die landen ook niet, stellen de ministers.

Ook vrezen veel LNV-ministers een totaalverbod in 'kwetsbare gebieden', terwijl nog niet duidelijk is welke gebieden dat zullen zijn. Daarnaast is nog steeds nergens vastgelegd hoe of wat er nou precies gemeten zal worden: in kilo's chemicaliën, gebruik per hectare of kilo gebruik per brutoproduct.

Vrijwel alle EU-lidstaten vrezen een daling van de opbrengst als de toegestane hoeveelheid chemische gewasbeschermingsmiddelen wordt gehalveerd. Zij vroegen maandag in de EU-landbouwraad om een geheel nieuwe effectbeoordeling. Andere landen vroegen om een 'actualisering' van de cijfers, vooral omdat in de natuurherstelplannen van juni de stikstofregels nog concreter zijn geworden.

EU-landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski toonde na afloop wel enig begrip voor die kritiek. In de EU-lidstaten varieert de gebruikte jaarlijkse hoeveelheid werkzame stof tussen 0,5 en 9 kilo per hectare, legde Wojciechowski uit. In onderhandelingen tussen de commissie, ministerraden en het Europees Parlement moet een eerlijke oplossing worden gevonden, vindt hij.

Eigenlijk zijn het alleen Duitsland, Denemarken en Nederland die de Green Deal-plannen voor verduurzaming van de landbouw nog volledig steunen. Maar ook waarnemend LNV-minister Carola Schouten liet in haar recente Kamerbrief al weten dat beperking van chemische middelen zonder landbouwverlies alleen mogelijk zal zijn als nieuwe technieken als Crispr-Cas en nieuwe natuurlijke meststoffen worden toegelaten.

'De Europese Commissie moet hiervoor ook naar de eigen wetgeving durven kijken en het onderscheid tussen het gebruik van kunstmest en hoogwaardige meststoffen uit herwonnen bron wegnemen', vindt Nederland.

EU-commissaris voor Gezondheid Stella Kyriakides zegt dat de Europese Commissie bereid is een compromis te sluiten over het rekenmodel en over het verbod in 'kwetsbare' gebieden. De commissie wil haar voorstel echter niet opgeven. De regeling voor 'minder chemie en meer biologisch' wordt niet vastgesteld door de LNV-ministers en de landbouwcommissie, maar door de Milieuraad en de ENVI-milieucommissie van het Europees Parlement.

Commissaris Wojciechowski heeft al gezegd dat de Europese Commissie medio volgend jaar met het langverwachte voorstel komt voor nieuwe ggo-technieken in de land- en tuinbouw. Omdat veel EU-lidstaten, zoals Spanje en Frankrijk, zeggen dat ze alleen over 'minder chemie' willen praten als er 'voldoende alternatieve gewasbeschermers beschikbaar zijn', zal de ministerraad medio volgend jaar die twee dossiers waarschijnlijk aan elkaar gaan koppelen.