3M - PFAS verontreining: landbouwers Zwijndrecht kunnen schade aanvragen

Landbouwers uit de omgeving van de 3M-fabriek hadden aangegeven dat ze omzetverlies lijden door de zogenoemde no regret-maatregelen. Die kwamen er om de impact van de vastgestelde PFAS-verontreiniging te beperken. Vanaf 24 januari tot en met 14 februari kunnen deze landbouwers nu een tegemoetkoming aanvragen. Eind maart zouden de eerste uitbetalingen al gebeuren.

‘Zowel op economisch als op sociaal vlak is dit een belangrijke stap. We hebben strenge no regret-maatregelen opgelegd in de regio Zwijndrecht. Deze mensen hebben dat in hun portefeuille gevoeld. Ik ben dan ook blij dat we op initiatief van 3M en samen met de landbouworganisaties tot deze regeling zijn gekomen en deze landbouwers een tegemoetkoming kunnen voorstellen’, zegt Karl Vrancken, PFAS-opdrachthouder voor de Vlaamse regering.

Waarom het PFOS-schandaal niet in 2017 is losgebarsten
De landbouwers kunnen vergoed worden voor inkomstenverlies of omzetdaling, bijkomende operationele kosten en kosten door de eventuele omvorming of zelfs stopzetting van hun bedrijf. Experten van het Departement Landbouw en Visserij zullen de aanvragen beoordelen.

3M stelde zelf voor om de tegemoetkoming te betalen. Opdrachthouder Vrancken benadrukt echter dat de betaling niet mag gezien worden als een vorm van schikking. ‘De landbouwer doet bij aanvaarding geen afstand van enig recht, waaronder begrepen maar niet beperkt tot, vorderingen voor mogelijke latere schadevergoeding. Dit voorstel is een voorlopige tegemoetkoming op korte termijn voor de geleden schade die voortkomt uit de no regret-maatregelen. Dat is zo zeer duidelijk afgesproken met de landbouworganisaties én met 3M.’

Om hoeveel landbouwers het potentieel gaat, is volgens Vrancken op dit moment moeilijk in te schatten. Er werd immers geen perimeter vastgelegd waarbinnen de maatregel geldt. ‘We hebben die absolute afperking hier niet gemaakt, omdat de impact van de no regret-maatregelen verder gaat dan de perimeter van tien kilometer waarbinnen die gelden’, zegt Vrancken. ‘We zien dat er ook verder bioboeren zijn die hun omzet hebben zien kelderen, die klanten hebben zien afhaken. De regeling staat daarom ook open voor bedrijven die nog iets verder van 3M gelegen zijn.’

Ook hoeveel compensatie 3M op die manier zal betalen, is nog niet duidelijk. ‘We hebben daar geen vast idee over’, zegt Vrancken. ‘We communiceren in ieder geval breed om ervoor te zorgen dat zo veel mogelijk getroffen landbouwers een dossier zouden indienen. Op basis van de bevraging zal worden bekeken hoe groot de schade is en dan zal er een regeling worden uitgewerkt voor verschillende categorieën van bedrijven zodat zij kunnen worden gecompenseerd. 3M heeft zich geëngageerd om die schade te compenseren.’

Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) reageert voorzichtig tevreden, ‘maar 3M zal nog met veel meer over de brug moeten komen voor de mensen’, stelt Demir.

Demir heeft het in haar reactie over ‘een eerste muizenstap’ van 3M, dat ‘nog sterk uit zijn pijp gaat moeten komen’ voor een integrale oplossing van de PFAS-problematiek. ‘Dat landbouwers uit de omgeving een correcte vergoeding moeten kunnen krijgen voor de schade die ze leden door 3M en dat de vervuiler daarvoor moet opdraaien, spreekt voor zich’, zegt de minister.

De komende weken lopen volgens Demir de gesprekken na de ingebrekestelling van 3M verder. Dat gebeurt volgens de minister ‘met oog op het handhaven van één principe: de vervuiler moet betalen’. ‘In tussentijd moeten de productieprocessen die leiden tot uitstoot van PFAS nog altijd stilliggen’, aldus Demir.